29 сентября 2020

ЖЕДАНИ

Эй юлдашар, са спичка
Пул манатни зур жедани?
Гьукуматдин гьар са чка
Мегер икьван чIур жедани?

Йисар физва гьа икI шумуд,
Акъваз хьана фабрик-завуд,
Пакад йикъак квачиз умуд,
РикIи рикI нез мур жедани?

Туьквенрани затI амачиз,
Амукьнава чун тамашиз,
Алверчийри халкь тарашиз,
Бес икьван къудур жедани?!

ЧIур хьана икI шегьерни хуьр‚
Ятьсузвилин авач эхир‚ 
Турба хьтин са мушукI гъуьр‚ -
Къимет кьве агъзур жедани?!

Чаз акур чIулав цифери
Лувар атIана лиферин...
Кацер амачиз, кьиферин
Межлис икьван гур жедани?!

Салигьаз аквазва михьиз‚
Садбур шад яз, садбур шехьиз‚
Девирдикай шиир кхьиз, 
Дуьз лагь, вун гьазур жедани?! 

ХЬАНАВА

Эй юлдашар, чи яшайиш
Лугьумир хъсан хьанава.
Ирид йис я рикI асайиш
Жедай югъ масан хьанава.

Ельцинан а чIехи къелет -
Гадарнна партийный билет
Са стхаяр, гьар са миллет
Сад-садаз душман хьанава.

Хьайиди туш ихьтин къачагъ
Тарашзава чи кIвал-ужагъ.
Къе чи халкьдин дуланажагъ,
Тежер кьван залан хьанава.

Чаз килигиз вилер "кьамай",
КIватIна дустар вичиз кIамай...
Кац хъфейла тIуьквендамай
Кьифрекай "аслан" хьанава.

ЧIагай гафар ийиз мецин,
Халкьдихъ рахаз ава Ельцин.
Емиш тагур къавах тарцин,
Къузадик "девран" хьанава.

Социализмдиз гана кIур,
Совет уьлкве авуна чIур.
Ленинизм ийиз кьацIур,
Им "эхир-заман" хьанава.

Чеб я лугьуз "демократар" -
Кьве чин алай бюрократар,
Куь а чIуру гьерекатар,
Виридаз аян хьанава.

Ингье тухвай референдум:
КIвахна халкьдин вилериз къум...
Течирдакай вичин кьил-тум,
Россиядин "хан" хьанава.

Девлетлуйри дуьнья къечез,
Хъуьрез чал, гъил яна эчIез.
Кесиб халкьар затIни тежез,
ГьакIан бейниван хьанава.

28 сентября 2020

КЪАВУМДИ

 КЪАВУМДИ 
Сифтедай чун рахай гафар,
Арадиз гъанач ъавумди.
Кар бегьемнач, физва вахтар,
Вичин руш ганач къавумди.

Акьван юмшагъ тир сифтедай,
Зи гафарни кьаз виртIедай?
За гваз фейи шал фитедай,
Ягълухдай кьунач къавумди.

Хуьруьз-кIвализ тамаш лугьуз,
Тади мийир‚ яваш, лугьуз.
Уфлан затIар хукваш‚ лугьуз‚
Захъ са затI тунач къавумди.

«Суфрадал хьуй, къавум БатIур,
Эрекь, кабаб, вечрен ютур...»
Пуд сан къене мад зи хатур,
Маншаллагь, ханач къавумди.

Регъуьвал чидач, жедайла.
Жанавур я вич недайла. 
Садра кьванни, вич къведайла,
Са къенфет гъанач къавумди.

Текдиз рекье гьалтай «лук!» хьиз,
КIири-Бубад авур «юкI» хьиз...
Фагъир Салигь цIаллай цIукI хьиз‚
Пагь, гена канач къавумди!.. 

ВУН НАКЬ ВА КЪЕ

Нань вахъ дердер тзаф авай...
Къе ваз дуьнья генг хьана хьи!
Ялтах гафар рахаз цавай
Пагь, чи япар денг хьана хьи.

Кткайди хьиз чандик бувун,
ТIуб хлкIуриз аршдик цавун.
Накь гишила авайд тир вун,
Къе вакай хан, бег хьана хьи.

Куьмекчияр къуна кIвалел,
Дамах ийиз ви шадвилел.
ЧIар алачир гачал кьилел, 
Къе эвягъдай мег хьана хьи.

Алчах инсан, алай кьве чин, 
Чка чизмач адаз вичин
ЧIагай партал кIаник машин, 
Гъилени куьлег хьана хьи.

Накь къведалди а ви кIуфун
Сергни чичIек, кьел тигр къафун. 
Тахта хьтин а ви руфун
Гила лап челег хьана хьи.

Инсанвал амачиз рикIе, 
Угърашвилин гьатна рекье
Ихьтинбур пайда хьана къе
Гьахъвал, дуствал терг хьана хьи.

«Эхь», «Ун» лугьуз а ви чIалаз
Чир хьанач чаз къвалал алаз.
Эвелдай вун вирт хьиз къалаз
Гила кудай серг хьана хьи.

Кьама гзаф ялар туна,
Саймишзамач халкьар вуна,
Вун къуватлу филдай кьуна
Салигь къе ваз цвег хьана хьи!

ГУЬЛЖАГЬАН

ГьикI хьана чи кьведан икьрар‚
Ви вил ала квел, Гуьлжагьан?
Гъил хъуьхъвек кваз хьана бейкар
Меслят гъизва нел, Гуьлжагьан? 

Им са йис я вуна жаваб, 
Тагуз рикIиз гана азаб.
Вучиз икI я, лугьуз‚ - яраб?.
Ашкъдал къвез звал, Гуьлжагьан. 

Чи кIанивал язва гьахъди,
Регъуь жемир килиг захьди
Кьил элкьурьна са патахъди 
Вучиз фида цел, Гуьлжагьан? 

Вал меслятна виридакай,
Чи мехъерар жеридакай.
Бес кIанида-кIанидакай,
Ийидани хъел, Гуьлжагьан? 

Адвурла за вакай хифет -
Инанмиш хьанач чи килфет
Акъудна зи сивяй къенфет
Нез тамир зав, кьел, Гуьлжагъан. 

Гила жаваб агакьна зав, 
Циф алатна михьи я цав, 
Ви муьгьуьббат гваз Салигьав,
Ала дуьз рекьел, Гуьлжагьан. 

27 сентября 2020

САЖИДИН

(Шаирдин 60 йис тамам хьунин гьуьрметдай)

Лугьуда хьи ви пудкъад йис яшар я,
Акваз-такваз акъатна фад, Сажидин
Ви шиирар жавагьирриз ухшар я
КIелзавайдан ругь жеда шад, Сажидин.

Чи межлисрал ви манийрин ван алаз,-
Къекъвезава, гьар са кIвале чан алаз
Лезгистанда са гурмагъни къван алаз,
Такурай чаз, хьурай абад, Сажидин.

Къе вахъ ахьтин жуьрэт ава, дамахдай
Гьар жуьредин цуькер кIватIиз яйлахдай,
ЧIехи шаир Сулейманан булахдай 
Хъвана вуна илгьамдин яд, Сажидин.
 
Ви теснифрин гьар са къадам гурлу я,
Самур вацIуз къведай сел хьиз гужлу я,
Гьар са шаир жуван халкьдиз буржлу я
Адакай чун жедач азад, Сажидин.
 
РикIин шадвал, чандин сагъвал гурай ваз,
Гъар камуна хъсанвилер хьурай ваз.
Птулрин мехъерарни акурай ваз 
Гьа имя зи рикIин мурад, Сажидин.
 
Вахтар четин: дуьнья алаш-булаш я, 
АкI ятIани ви рикI, ви мез дирибаш я,
КIварчагъ Салигь ви къелемдин юлдаш я
Икрамзава гьуьрмедив мад, Сажидин

26 сентября 2020

ДУЬНЬЯ КАРВАНСАРА Я, ДУСТ

Гьа и дуьнья къвез-хъфизвай,
Язва карвансара я, дует! 
Метлебар кьлиз тефизвай,
ГьикI жен адахъ ара, я дуст?

Зай хьана девлет магьалдин, 
Язух къведач паб-аялдин,
Садавайни а ажалдин,
Акъваз жедач хура, я дуст!

Алцум ийиз пис-хъсандал,
Эхиратдиз хкиз чандал...
Ажалдиз гьич и дуьньядал,
Жедайди туш чара, я дуст.

Инанмиш жеч ви чIалахъди. 
«Гьана» ава гьахъ-нагьахъди.
Дар лакьанда са къвалахъди,
Къаткурда вун сура, я дуст!

Инсаф жед лугьуз ажалдихъ,
Ша, фимир вун а хиялдихъ.
Уьмуьрлух яз паб-аялцъихъ,
Амукьдач ви ара, я дуст!

Вун кьейила хва, миресдин‚
Вахтар фида чIугваз ясдин.
Бахтсуз хьайи гьар са касдин,
Гъам-хажалат пара, я дуст!

Дуьнья багъ хьиз дигайди я,
Хийир-шийир авайди я.
Салигь кана амайди я,
Кьуна са тIуб сара. я дует! 

ЖЕДА ВИ

Хабарсуз инсандиз атайла ажал,
Хгудач ваз ада яд хъвадай мажал.
Уьмуьрлух вилер акьал жеда ви,
Деринлухда чIулав накьв кIвал жеда ви.

Кьуьзуь хьайила паб текьий итимдин,
Ажуз хьана, кьил квахьда етимдин.
Жувакай-жуваз ни къвез цIуьхуьмдин, 
Яr кIарабдал алкIана, чандик квал жеда ви.

РикIи лугьуда: къаткуг, яргъи хьана.
Амукьда жувни-жувакай регъуь хьана,
Вилерни зайиф, кIвачер гъуьргъуь хьана,
Къалай-къуз кефи бейгьал жеда ви. 

Вилериз акваз кар авуртIани,
Дуьньядай са-сад физ акуртIани,
Гьикьван вуна рикI кIевиз кьуртIани,
Вахтарни атана мукьвал жеда ви.

Дарискъал хьана, рикI жез гьелекди,
Дад гудач ваз масада гъайи хуьрекди.
Кьуьзуь хьайила я къари герекди,
Фир-тефир рекьер агал жеда ви.

Хтулри бубадал ийиз шадвилер, 
Чурудал, кьилел алтадиз гъилер... 
Садани гваз фидач девлетар‚ кIвалер‚ 
Са югь къведа‚ Салигь‚ вилер акьал жеда ви. 
1990-йис 

АЗИЗ ВАХАР

Къе 8 март, куь азад югъ
Мубаракрай азиз вахар!
Чи Ватандин гьар са буйругъ:
Акъудзавай кьилиз вахар.

Шад, бахтавар чи уьлкведа
Куъ дережа лап екеда, 
Ислягьвал хуьз са жергеда
Акъвазнавай кIевиз вахар.

Сад агроном, сад я алим,
Сад инженер, сад муаллим
ЧIехи дережадин илим
Алахънава чириз вахар.

Кутуна гьулдандин лувар,
МуьтIуьгъариз ава цавар,
Бес тушни и чIехи гьунар?!
Уьлкве машгьур ийиз вахар.

Гъил-гъилеваз садвилелди
Зегьмет чIугваз шадвилелди,
Дамахзава чна квелди,
Кьил тик кьуна виниз вахар.

25 сентября 2020

ИХЬТИНБУРНИ КИМИ ТУШ

Чеб ичкиlин есирвиле гьатнавай,
Ахьтин бязи rIелнавайбур кими туш.
ГъвечIи-чIехидан виляй аватнавай,
Хуьр чпел мягьтелнавайбур кими туш.

КIвализ хтайла нилигиз кьуд патаз,
Тахсир квачиз са жизвидлай паб гатаз.
Гагь галтугиз кIвале аялар титаз,
Кьилиз эсер янавайбур кими туш. 

Ичкид геле гъатна даим-датIана,
Чина авай рангарни кваз атIана.
Кьилел еке бедбахтвилер атана,
Чпин кьисмет гьалнавайбур кими туш.

ЗатI амай кьван бутылкадин шуьшеда,
Дуьнья вичин гафаралди къечIеда.
КIвалах тийиз гьатна юкъуз куьчеда,
Чандик мерез кянавайбур кими туш. 

Акьван туькьуъл дад галай хьиз явшандихъ,
Марифатсуз къилих жедан инсанцихъ?!
ТуькIуьн тийиз вичин багъри хизандихъ‚
Йисаралди хъелнавайбур кими туш. 

Сад гьалтна зал, хирер алай кIуфарал,
Юкь экъисна къускъун хьанвай юрфарал.
Эхь, Салигьа вичин хци гафарал, 
Дамина эцянавайбур кими туш.

                                                            1982-иис. 

24 сентября 2020

СУЬЛГЬУЬЖАТ

СУЬЛГЬУЬЖАТ
(гъезел)

Вучиз вуна зи рикIикай кьаз авач хабар, Суьлгьуьжат?!
Ви дердинай зи рикI кана, хьанва хьи къабар, Суьлгьуьжат!

Инанмиш хьукь, ви кIанивал гьатна чанда дели я зун,
Инсаф ая, чIугваз тамир зав и агьузар, Суьлгьуьжат.

Вун акурла, чанда зурзун гьатна, завай акъваз жедач,
Зи бедендик акатнава ашкъидин азар, Суьлгьуьжат.

Дуьньяд винел ашкъид рекье чан гайибур пара ава,
Ша, жемир тIун ашкъидикай .вунни бейхабар, Суьлгьуьжат!

КIанивал гатфарин бере ахъа жери къизилгуьл я,
КичIе я заз а цуькведал бейхабар къваз хар, Суьлгьуьжат.

Вучиз акьван перишандиз акъвазнава ви назлу чан?
На вуж патал фикир чIугваз, кьазва ви рикI дар, Суьлгьуьжат?

Вун паталди, гьар са чIавуз, зи ширин чан къурбанд я ваз,
Кьин хьурай гьа ви киферал, гьа вун я зи яр, Суьлгьуьжат!

Вучиз вуна гадарзава икI зи винел тегьнед къванер?
Лейли, Межнун сад садакай хьайид туш бизар, Суьлгьуьжат.

Элдин мецел ргазва, вун рахай писни хъсан гафар‚
Ви къаст яни даим гьа зи вилел хьун накъвар, Суьлгьуьжат?

И дуьньядал чна кьведа ширин суьгьбет мус ийида?
Югъди-йифди и суал гваз физва хьи йисар‚ Суьлгьуьжат.

Зун акурла, вун яргъалай айгьамралди куьз рахада,
Шимшед пIузаррикаи хъуърез, чукIуриз нурар, Суьлгьуьжат?

Муьгьуьббатлилай дуьньяда мад вуч багьа затI ава кьван?
Вафалу хьухь кIанивилиз, ая ихтибар, Суьлгьуьжат!

Женнетдин багъданн гьич заз, вун рикIеваз, ахвар къведач,
Даим мецел эзбер ийиз гьа ви гуьзел тIвар, Суьлгьуьжат.

Чи кьведанни рикIяй-рикIиз рехъ авайди чизвачни ваз?
Гьар вун рикIел атайлахъди, ишеда зи тар, Суьлгьуьжат.

Билбил ава, са цьук патал, ялвал ийиз, женнет-багъда...
Язух ша ваз, а билбилдин рикI ийимир тIар, Суьлгьуьжат.

Ви яр Салигь икьван кумир, инсаф ая, рагьим ая,
Аманат хьуй зи патай ваз и ялаврин чар, Суьлгьуьжат.


ТУЬКВЕНЧИ

Хканамаз туьквендиз мал
Нефи къумбар жез, туьквенчи.
Къачуда ви беденди квал -
Вердиш хьанва нез, туьквенчи. 

Чун гьисабиз на гьунарсуз. 
Ялтах жемир акI кьадарсуз‚
Рахадайла ваз хабарсуз,-
Патай физва мез, туьнвенчи.

Гьар юкъуз тIямлу хуьрекар -
Нез, кIватIиз къвалав «куьмекар»,
Халкьдикай атIуз кепекар
Жибиндиз чукьвез, туьквенчи.

Фагьум тийиз гьалал-гьарам,
Терездин туьд кьуна тIарам‚
Килодикай пуд виш грамм, 
АтIуз, чал хъуьрез, туьквенчи.

Къад манат путулкад къимет,
Арадаваз хатур-гьуьрмет. 
Ви ягьсузвал эхир‚ Гуьлмет‚
Акъатда кимез, туьквенчи.

Къе килиг халкь аватIа гьикI,
Нефсиниз рехъ гудани икI?
Я виждансуз, бес а ви рикI,
Герек къведа квез, туьквенчи?

Вун батIул я, къвемир акI хъел,
Ахпа чухваз амукьда цIвел.
Салигьа гьазурнава кьел.
Вегьиз ви хирез, туьквенчи. 

КЪУЛЛУГЪЧИ ИТИМДИННИ АДАН ПАПАН ДЕРДИЯР

Паб:   Я итим чаз къвезвай ванер,
           Язва чал гьалчзавай къванер.
           Абуру акьалждалди кьенер,
           И месэла гьялна кIанда.

Итим: Я, паб, абуруз гана за яб,
           ПIузарривай гуьцIна «шараб».
           Фитнекаррин сивиз кIараб‚
           Вигьиз мецер лална кIанда. 

Паб:    - «Раб кутаз, риб хуткудзава»,
           Лугьуз ванер акъудзава.
           Вучиз вахтар ракъурзава?
           Абурун тум цавална кIанда! 

Итим: - Садаз шифер, садаз кIарас,
           Гайила дуьз жеда «какраз».
           Къуллугъ гана Омар, Абас,
           Кьведан сив агална кIанда. 

Паб:     Акурла ви шиндакьвилер,
            Бязибуруз къвезва хъилер,
            Шегьерда авай чи кIвалер,
            Хцин кIвачиз яна кIанда, 

Итим: Къурхуяр туз кхьей чарар,
           Чир хьанва заз абурун тIварар.
           «Эхь»‚ «ун», лугьуз, фитнекарар
           Жувалай эляна кIанда. 

Паб:     - Складчидихъ галаз ара...
            Гьатна халкьдин сиве-сара.
            Тади гьалдаая чара...
            Жезамай кьван ялна кIанда.

Итим:  - Жегъидай туш квез ихьтин вахт,
            Цава лув гуз ава куь бахт,
            Абуруз девлет къвезвай «шахт»,
            Салигь, ша, агална кIанда.
                                                             1992-йис

21 сентября 2020

ХЬАНА ХЬИ

Эй юлдашар‚ вичел кьве чин
Алай «савдагар» хьана хьи.
Гуьзел девран барбатIна чи,
Им эх тежер кар хьана хьи. 

Шузар хъуьрез чаз виликай,
Бейхабар яна кьулухъай.
Чи гьукуматдихъ галукьай,
Сагъ тежер азар хьана хьи. 

«Перестройка! Перестройка!
Куьн женнетда жеда пака»...
Вад манатдай вечрен кака. 
Гуз-къачур базар хьана хьи. 

Килигнач я кьулухъ-вилик
Тунач коммуннист-большевик.
Партиядал илигна кьуьк,
Русвагь авур тIвар хьана хьи. 

Гафар хъсан, крар кесер‚
Ягьсузриз хьанач эсер:
Эхир чукIурун СССР.
РикIевай къастар хьана хьи, 

Чеб накь хкечIна руьхъведкай.
Ни чIугвазва гьар цуькведкай.
Капиталистриз чи уьлкведкай
Къекъведай бульвар хьана хьи 

Горбачева тзаф-еке,
Совет халкьдал гъана леке.
Ругуд йисан къене уьлкве
КIан квачир тагъар хьана хьи.

КIварчагъ Салигь, вун я жед гьахъ,
Инанмиш хьухь пакад йикъахъ
Са бязибур, чеб яз нагьахъ.
Чаз гузвай къургъар хьана хьи.

БАКУ

И кьил,а кьил аквач вилиз,
Я вун гурьчег шегьер Баку.
Гьар камуна шадвал ийиз,
Тамашна за нер, Баку.

Гугьуз жеда ваз лап женнет,
Гьакьван бул я гьар са нямет.
Виш саралди нафтIад девлет,
Ава куьтягь тежер, Баку.

Яваш камар къачуз жуваз,
Фена зун икI вилик юзаз,
Гьейран хьана акурла заз,
Кьакьан гуьрчег кIвалер, Баку.

Такур ксар белки ягъач,
Заз акур хьиз къе вун амач.
Машинарин тум-кьил авач,
Сел хьиз шегьре рекьер, Баку.

Шумудни са завод-фабрик,
Щийи метро чилин каник.
Югъ-къандивай физва вилик
Гьа ваз хас тир тегьер, Баку.

Ирид версиниз кьил-кьиле,
"НафтIад къванер" шеьер гьуьле,
Сагърай ви зегьметчи фяле,
Адан гужлу гъилер, Баку!

Гьа им тир Салигьан арзу:
Ваз тамашиз атана зун.
Вахъ цигел яз хтана зун,
Аламаз вал вилер, Баку.

ЖЕДА ЧУН

Юлдашар, чахъ мягькем садвал
ТахьайтIа ажиз жеда чун.
КвадрайтIа рикIин шадвал,
ЧIуру рекьяй физд жеда чун.
 
Къе уьлкведа авай дарвал -
Хьанава чи рикIиз тIарвал.
Чи Ватандин ихтибарвал 
ХвейитIа, виниз жеда чун.

Куьз герек я и къал-макъал,
Адан мензил жедач мукьвал.
Ахпа къведа четин йикъал,
Шелни-хвал ийиз жеда чун.
 
Адалат хуьх, хьана икьрар,
Ислягь хьун я халкьдин къарар.
Къе чи кьилел атай крар. 
Са къуз рикIел гъиз жеда чун. 

Икьван гагьди пакдиз хвена.
Бес чи намус гьиниз фена?
ИкI хьайитIа, мад элкъвена
Кьулухъди хъфиз жеда чун. 

14 сентября 2020

ЮЛДАШАР, ЗУН МИЙИР АЙИБ

Юлдашар, зун мийир айиб,
Са дерт агъзур, виш хьана зи.
Я сагъ хьун туш, я им уьлуьб,
Михьиз кьил дегиш хьана зи.

Вад югъ я экъечIна хуьрай,
ТIал къати жез ийиз гьарай.
РикIиз сакIан текъвеэ кьарай,
Гьар патахъ тешвиш хьана зи.
 
Духтурхана... рикI я дарих,
Жуван тIал-квал тежез чуьнуьх.
Мийирр куьне им зи синих,
Фикирар къизмиш хьана зи.

Акуна заз, абурун гьуьрмет.
Пиф-югъ авач чIугваз зегьмет.
Са декьикьа тежез хелвет,
Валлагь рикI суьзмиш хьана зи.

ЦIуд югъ я тIaл югъ гьатна гъиле,
Акьул тунач я зи кьиле.
Амукьнач зун я зи геле,
И кардихъ вердиш хьана зи. 

Садбуру ам лугьуз бивел,
Кав кьаз хьанач завай эвел.
Эхир кар атайла кIевел‚ 
Чанни кваз пузмиш хьана зи. 

Салигь, уьмуьр туш хьи шербет,
Жери затI я шадвални-дерт.
Ван хьайи тахьурай перт,
Гила къил дуьзмиш хьана зи.

                                        Октябрь, 1969-йис.

13 сентября 2020

КЬУДАР

Девлетдихъ галтугиз кутамир умуд‚
Ам са йифиз ваз аквазвай ахвар я.
КIантIа лезги, эрмени, урус, чувуд, 
Са ивидин стхаярни-вахар я.

ХХХ

КIан хьуналди акI ваз женнет жегъидач,
Намуссуздан уьмуьр даим жегьеннем я.
Игитдин тIвар эбеди яз рекьидач, 
Ам несилдин багъда авай къелем я. 

ХХХ 

И дуьньяда вун кьена, зун амукьда,
Лугьур чIуру фикир, рикIяй фимир, дуст! 
Вун хабарсуз цавай-чилел алукьда,
Ша, вуна акI дуьнья кIевиз кьамир, дуст! 

ХХХ 

Уьмуьр я ам акваз-такваз акъатдай,
РикIел алачир беладик акатдай,
Ажал дуст жеч ви гевилдив агатдай,
"Зун", "зун", лугьуз‚ кьама ялар твамир, дуст!

ВУЧ АВУРАЙ?

Веледрикай рнкIиз регьят
Тахьай касди вуч авурай?!
Рекьидалди чанда и дерт 
Гьахьай касди вуч авурай?!

Такьуй лугьуз цуькверал хар,
Авунай за ялвар-яхар.
Чизамачиз йифен ахвар,
Квахьай касди вуч авурай?!

Саникайни тежез чара,
Амукьнава тIуб кьаз сара.
Чан аламаз мичIи сура,
Авай касди вуч авурай?!

Гьа икI физва варцар-йикъар,
Кас авач дердина акьар. 
Зулун марф хьиз вилин накъвар,
КIвахьай касди вуч авурай?

РИКIИН ХИЯЛАР

Агь, уьмуьр, физва вун, ийиз хиялар:
Гьар садахъ вичин са мурад ава. 
Магьрум хьайи кас авачиз аялар,
Адаз руьгьдин няметрикай вуч дад ава?! 

Инсанар вири сад я, якни-иви я,
Анжах ранг, чIал, миллетриз чара я.
Гзафбур чпин адетрал кIеви я,
Дуьньяда гьижрандик квайбурни пара я. 

Мехъерни сувар хьайила шад жеда зи хуьр, 
АлукIна цIийи партал, шад-хурам къекъвез,
Инсанар са-сад пуч жезва эхир... 
КIандай дуьньядал элкъвена хуьквез. 

Агъ, хиялар, хиялар, гьикьван дерин я… Куьн, алцумдай терез, агакьдай чка жеч. Кьиникь туькьуьл яз, дуьнья ширин я. Жуваз кIандайвал гьар са йикъа жеч. 

РикIиз кIанда дуьньядал лув туз цавара,
Уьмуьрдал дамахдай жуьрэт ава захъ. Жуван халкь патал азад лувара,
Куьтягь тежер гафарин девлет ава захь. 

Гьар юкъуз, Салигь,  ви рикIин хиялар,
Зарбдиз  авахьзавай зацI хьиз гужлу я. АватIани захъ зи багъри аялар,
Зун гьамиша жуван халкьдиз буржлу я. 

                                   1974-йис. 

12 сентября 2020

ЧИ ГЬАР САДАН БУРЖИ Я

Фу авачиз уьмуьр жедач,
Гьадал я чи дамахар. 
Ам бул тирла туькIвейдай яхъ,
Амай вири кIвалахар.

Ам дуьньяда виридалай
Азиз я чаз масан я. 
Гьар са касдиз адан къадир,
Чир хьайитIа хъсан я.

Гьуьрмет, хатур авай чка
Адаз гъакьван кIан жеда. 
Вичин къадир течирбуруз,
Факай кIеви къван жеда.

Ам гьасилиз чи инсанрин,
Зегьмет гзаф, харжи я.
Виридалай фаз гьуьрметун
Чи виридан буржи я. 

ЯПУН ТIАЛ

Са гьафте я, гьатна япа, 
Акъат тийир тIал жедани?!
Ван къвен тийиз кьуна гъапа,
Бес мезни кваз лал жедани?! 

Акурд туш ихьтин мусибат,
Секинвал тежер са бубат. 
Къалуриз заз вичин гьайбат,
Итимдал и гьал жедани?!

Са патахъни тежез ярхар,
Квахьна михьиз йифен ахвар.
Гагь кьил тIа жез, гагьни сухвар,
Экуь дуьнья сал жедани?!

Цана япа дарман квай яд,
Кьве сятдилай тикрариз мад.
И кардини ганач гьич дад,
Акваз къвер ажал жедани?

РикI тешвиш жез гьарнихъди физ, Дезгягь жеда мадни йифиз. 
Фан иштягьни квахьна михьиз,
Чандал икьван звал жедани?

Дамар чIугваз, кьуна туьтер,
Эверер ягъиз жуьтер-жуьтер.
Салигь ,япун тIал икI бетер,
Я лугьуз бейгьал желани? 

                                                1972-йис

Ичкидихъ дуст хьайи инсан

Ичкидихъ дуст хьайи инсан‚
Вал ихтибар гъиз амукьич.
Сифтедай вун тиртIа хъсан,
Эхирдай гьич чиз амукьич.

Инсанвилин туш ам къилих‚ 
Алахъмир вун ийиз чуьнуьх.
Ичкид иштягь хьайила къаних, 
Чинизни регъуьз амукьич.

Акурла ви хизандин гьал,
ГъвечIи-чIехи хъуьрезва вал.
Беден зурзаз, мез хьана лал,
Гъил-гъили чуьхуьз амукьич. 

И дуьньяда шумудни сад, -
Ажуз хьана, жемир вун шад.
Эхир кьиляй ваз хъвадай яд.
Ви веледди гъиз амукьич. 

Эхь, ички я ахьтин зегьер, МуьтIуьгъардай кIани тегьер.
Гьич садазни лугьуз тежер,
Я рикIин сир хуьз амукьич. 

Квадарзавай акьул кьиляй,
Ша, акъуд жув ичкид гъиляй. 
Халкьарин аватна виляй, 
Я садни вахъ дуьз амукьич.

                                                1972-йис.


ЯЛТАХ ЖЕМИР

Дуьшуьш хьана зал са жегьил - "эйбежер"
Приемник гвай галтадариз гъиликай.
Ви акьуллу гафуниз табий тежер, 
Кудай серг хьиз, хкатнавай чиликай. 

КIан квай туфли, гьяркьуь шалвар бухахдал
АлукIна къекъвез куьчеда дамахдал,
Хабар кьурла «гьина ава кIвалахдал»?
Куьчебанцин ни къвез авай вичикай,

Кьил акурла зегьле фида итимдин.
Къадир авач я зегьметдин, илимдин,
Рахадайла гафаралди «алимдин»,
Аслан ийиз алахъзава кацикай.

Къалуриз чаз дуьзен рекьер дегьне хьиз,
Вич артист яз, куьче-бажа сегьне хьиз.
Рахадайла патав гвайдан зегьле физ,
Гьакьван кефи хана вичин мецикай. 

Ша на ви кIуф твамир ичкид шуьшеда,
Са югъ къведа, эхирни вун ишеда,
Кьама ялар туна къекъвез куьчеда.
На ви намус ийизава кIвачикай. 

Терг тавуртIа вуна а ви хасият, 
ТIуб сара кьаз чIугвада на азият, 
Кьан тийидай диде-бубад несигъат,
Де куьне лагъ, вучда ихьтин хцикай? 

Жегьил итим, хкадариз, жими жеч,
Заз чиз вун ви килфетдизни чими жеч,
Салигь,ахьтинбур куь хуьре кими жеч,
Ихтибарна фимир абурун виликай.

ХЪСАН ТУШ

Рахаз кимел, ийиз лагъ-лагь,
Дуьньядикай тушиз уях, 
Рагъ алай къуз на ви чирагъ,
КуькьIурна гъиле хъсан туш. 

Ви гьахъвилиз тагана яб,
Керчекдай кьада вичин таб.
Ихтибарсуз итим, гьам паб, 
Я хуьре, нЬвале хъсан туш. 

Сагнал рекье фин тийидай, 
Я рикIин сир хуьн тийидай,
Я пис-хъсан чин тийидай,
Фагьумсуз келле хъсан туш. 

Хизандихъ вун хъел хьайила,
Ви гьар са гаф хьел хьайила,
Хуьре мехъер‚ мел хьайила, 
Жув катна регъве хъсан туш.

Салигь шаклу язва адал, 
Вичин тахсир хиве кьардал.
Пехил хьана чеб сад-садал,
Хатурсуз мягьле хъсан туш. 

                                             1977-йис. 

06 сентября 2020

КЪАВУМДИЗ ЛАГЬ

Къавумдиз лагь вуна, Къурбан,
Ахпа зи тахсир такурай. 
Мад тежервал заз маса ван,
Лап зи рикIин сир акурай. 

Зун ятIани рушан иес, 
Рази жезвач мукьва-мирес‚
Рушан рехъни жезавач бес,
Пата-къерех, хуьр акурай. 

Пуд агъзурни вад виш манат
Гъана зи чандилай алат,
Амайбуруз и агьвалат‚ 
Са тIимил гьуьндуьр акурай. 

Хъел татуй къавум Исадиз,
Хабар гуй езне Пашадиз, 
Кьве виш литр чи «квасадиз»
Эрекьни чехир акурай. 

Ибур гъиле гьатдалд бегьем,
Жедайди я зи рикI зегьем. 
Кьуд гьер, къуд пут дуьгуь ва чIем
Са пуд  мешок гъуьр акурай. 

Руш лагьайтIа халича-гам
Хразавай устад я ам. 
Къилихдизни, гьакьван тамам,
КIантIа мискIин, пIир акурай... 

Салигъ, вуна лагь жемятдиз‚
Вафалувал хуьз  гъуьрметдив
Ша лянет гун и адетдиз
И кардин эхир акурай. 

ФИТНЕЧИДИЗ


Чи чинал вун хъсан гафар рахада,
Вилер хъуьрез. мез ширин яз, фитнечи,
Къакъатайла на ви «кIвалах» аквада,
Рагъ къалурда на серии яз. фитнечи.

Секин хьайитIа ви чанди гъида хъул,
Тапан шикаятар кхьиз чIугваз къул.
Фагьум-фикир авачир даяз акьул,
Кьамир вуна акI дерин яз, фитнечи.

ВикIегь чIавуз виш касдиз жавабда на,
КIеве гьатайла вучиз тIалабда на,
Ам игитвал я лугьуз гьисабда на,
Айгьамдалди са хъуьруьн яз, фишечи.

Вун хьтинбур чи арайра кими туш,
Ви чандик квайди эркекдан иви туш,
Са чIавузни вун чи халкьдиз чими туш,
Амукьда хирен ирин яз, фитнечи.

Ша гадара вуна алчах амалар
Халкьдихъ галаз сад жедайвал хиялар
Ажуз жеда вун, ви килфет, аялар,
Къемаз фагьум ая жуваз, фитнечи.

05 сентября 2020

НуьцIуьгъар

 (1999-йисан 5-нюндиз НуьцIуьгърин 500 йис тамам хьуниз талуньарнаш тухвай шадвилин чIехи мярекатдиз бахшнавайди я)

Къе, вад виш йис хьанва тамам,
Куь хуьруьн тарих, НуьцIуьгъар.
Зи патай квез чими салам,
Лугьун я лайих, НуьцIуьгъар.

Цуьквер хьтин жегьил-жаван,
Акурла рикI шад я жуван.
Кьуд патаз физ музыкад ван,
Квач зерре синих, НуьцIуьгъар.

Куь «гьарайдиз» гана икI «гьай»!
Агакьна квехъ кьисметдин пай.
Гьич садрани къулавай цIай,
Тахьурай уьлуьх‚ НуьцIуьгъар.

Хуьруьн са кьил дагьар-дагъ я, Дуьзенлухар ципицI багъ я.
Гуьрчег кIвалер‚ уьмуьр чагъ я,
Жергедаваз сих, НуьцIуьгъар. 

Битмишариз гьар са нямет,
Намусдивци чIугваз зегьмет,
Яр-дустарихъ галаз гьуьрмет‚
Сагърай куь къилих, Нуьціуьгъар!

Къуд хуьр чи КIварчагъ дередин,
Кьуд хва я чун са дидедин.
Пешекарар гьар жуьредин,
Кеспидал къаних, НуьцIуьгъар‚ 

Куь гатар бул магьсулар хьуй!
ИкI шад суфра-столар хьуй!
Къад-къанни цIуд хтулар хьуй!
Гьар кIвалихъ-кьилихъ‚ НуьцIуьгъар.

Квез шад уьмуьр-зи мурад я,
Квехъ галаз зи фикир сад я.
КIварчагъ Салигь гзаф шад я,
Жеч квекай чуьнуьх НуьцIуьгъар. 

ЖЕМИР ТIУН

Течиз а ви ери-бине,
Акьван такабур жемир тIун!
Амайбурлай кьаз вун вине,
Чун ваз «масабур» жемир тIун!

Хьайиди туш ви гъенел лам,
Я кІвачелни бегъем шалам.
Гила вуна тагуз салам,
Вун акьван айгъур жемир тIун!

Инсандихъ инсанвал хьун я,
Ви къаст чун саймиш тавун я.
Вун чаз чидай гьа вун, вун я,
Гьар патахъ алгъур жемир тIун!

Хьана лугьуз "кеве кепек" пул,
Ви чандик акатнава хъул.
Масадан гаф тийиз кьабул,
АкI шад хьана, гур жемир тIун!

Гьакъикъатдихъ ягъан тийиз,
Салам тагуз рахан тийиз,
Кимеллайбур акван тийиз,
Вилер аваз кур жемир тIун!

Кьве кьал хьана лугьуз тIуна,
Къекъвез кьама ялар туна,
Пехърезни кард лугьуз вуна,
Ви кьил акьван чIур  жемир тIун!

Им дуьнья я акъваз, килиг,
Вунни фида чIулав чилик,
Пай кумукьдач гьич са куьник,
Сивел акьван зур жемир тIун!

Рагъ экъечІда ийиз сефер,
Квахьда михьиз чIулав цифер.
Куь вилерай, чIугур кефер,
Хуькведа, къудур жемир тIун!

Салигь, вуна къачумир къал,
Абурун эхир жеда мукьвал.
Мад хуькведа кIутан-мукал,
Хиялар какур жемир тIун!

2000 йис.

02 сентября 2020

АЙ, ХЬАНА ХЬИ! ХЬАНА ХЬИ!

Накь вахъ дердер гзаф авай,
Къе ваз дуьнья Геннадий хьана хьи,
Ялтах гарар рахазн цавай,
Пагь, чи япар денг хьана хьи.

Кткайди хьиз чандик бувун,
ТIуб хкIуриз аршдик цавун,
Накь гишила авай тир вун,
Къе вакай хан, бег хьана хьи!

Куьмекчияр кьуна кIвалел,
Дамах ийиз ви шадвилел,
ЧIар алачир гачал кьилел
Къе эвядай мег хьана хьи.

Накь къведалди а ви кIуфун-
Сергни чичIек, кьел тир къафун
Тахта хьтин а ви руфун
Гила лап челег хьана хьи.

 Эхь, ун лугьуз, а вот чIалаз,
Чип хьанач чаз къвалал алаз,
Сифтедай вун вирт хьиз акваз,
Гила кудай серг хьана хьи.

Кьама гзаф ялар туна,
Ма ймишзавач халкьар вуна.
Вун къуватлу филдай кьуна,
Салигь къе ваз цвег хьана хьи.
                                     КIварчаг, 18-февраль, 1994-йис

Избранное сообщение

ЖУВАКАЙ ГАФ